«Τέρρα Άλτα» του Χαβιέρ Θέρκας: Όποια πέτρα κι αν σηκώσεις, τον εμφύλιο θα βρεις

Έναρξη

Ο Θέρκας είναι συγγραφέας που έχει ξεχωρίσει για έργα που θολώνουν τα όρια ανάμεσα στην ιστορία και τη μυθοπλασία.

Σε βιβλία όπως το περίφημο Οι στρατιώτες της Σαλαμίνας, ο Θέρκας ερευνά το κατά πόσο είναι δυνατή η εύρεση νοήματος ή ιστορικής αλήθειας όταν προσπαθούμε να ερμηνεύσουμε το παρελθόν.

Ο ισπανικός εμφύλιος είναι μία διαρκής θεματική εμμονή του, καθώς εκεί πηγάζει η ρίζα των βασικών τραυμάτων της σύγχρονης ισπανικής κοινωνίας.

Στο τελευταίο του μυθιστόρημα όμως, με τίτλο Τέρρα Άλτα, ο Θέρκας δοκιμάζει την τύχη του για πρώτη φορά στο αστυνομικό μυθιστόρημα.

Το μυθιστόρημα αποτελείται κατά βάση από δύο ιστορίες, τις οποίες ο Θέρκας αφηγείται εναλλάξ στα κεφάλαια. Η βασική πλοκή έχει να κάνει με την εξιχνίαση ενός εγκλήματος. Βρισκόμαστε στην Τέρρα Άλτα, μία φτωχή, αραιοκατοικημένη αγροτική επαρχία στο νοτιοδυτικό άκρο της Καταλονίας. Όταν ανακαλύπτονται τα πτώματα ενός ηλικιωμένου ζευγαριού, η τοπική αστυνομία καλείται να ερευνήσει το περιστατικό. Οι δύο ηλικιωμένοι έχουν βασανιστεί φριχτά και ακρωτηριαστεί μέσα στο ίδιο τους το σπίτι, ενώ είναι η πιο πλούσια οικογένεια ολόκληρης της επαρχίας, ιδιοκτήτες ενός μεγάλου και επιτυχημένου εργοστασίου χαρτικών.

Η δευτερεύουσα πλοκή έχει να κάνει με την ιστορία του πρωταγωνιστή, του νεαρού αστυνομικού Μελτσόρ. Ο Μελτσόρ έχει ένα σκοτεινό όσο και περίπλοκο παρελθόν και προέρχεται από τη Βαρκελώνη. Η αλήθεια είναι βέβαια ότι ο Θέρκας δίνει ένα υπερβολικά μελοδραματικό παρελθόν στον Μελτσόρ, αλλά αυτοί είναι οι συμβιβασμοί που συχνά γίνονται χάριν ενός περιπετειώδους αστυνομικού μυθιστορήματος. Πάντως, η βαρύτητα που έχει δώσει ο Θέρκας στο να χτίσει ένα λεπτομερές υπόβαθρο για τον πρωταγωνιστή του με οδηγούν στην υπόθεση ότι μάλλον στοχεύει σε μια σειρά μυθιστορημάτων με αυτόν ως ήρωα. Ο Μελτσόρ μεταξύ άλλων είναι και φανατικός αναγνώστης μυθιστορημάτων του δέκατου ένατου αιώνα, και ιδιαίτερα των Αθλίων του Ουγκώ. Το κλασικό αυτό έργο λειτουργεί σαν ένα φιλοσοφικό εγχειρίδιο για τη ζωή του, ενώ έχει μια ανησυχητική ταύτιση με τον Ιαβέρη. Η φανατική αντίληψη του Ιαβέρη για την έννοια της δικαιοσύνης ουσιαστικά είναι και ο λόγος που τον οδήγησε να γίνει αστυνομικός.

Πάντως, ακόμα κι εδώ, το φάντασμα του ισπανικού εμφυλίου κάνει παραπάνω από αισθητή την παρουσία του. Χωρίς να αποκαλύψω στοιχεία της πλοκής, αρκεί μονάχα να έχει κανείς υπόψιν του ότι την Τέρρα Άλτα ως περιοχή διασχίζει ο ποταμός Έβρος, η μάχη του οποίου υπήρξε η μεγαλύτερη και πιο αιματηρή όχι μόνο του εμφυλίου αλλά και ολόκληρης της ισπανικής ιστορίας. 

Το παρελθόν συνεπώς εξακολουθεί να στοιχειώνει το παρόν στα έργα του Θέρκας, το βάρος της ιστορίας παραμένει ασήκωτο και ασφυκτικό και η υπέρβασή του μια διαρκής πρόκληση.

Από τις εκδόσεις Πατάκη